-
1 менеп килү
поднима́ться -
2 менү
неперех.1)а) поднима́ться/подня́ться вверх; восходи́ть, всходи́ть/взойти́ || подъём, восхожде́ние (на берег, на десятый этаж, на крыльцо, на трибуну)тауга менүе авыр, төшүе җиңел — (посл.) на го́ру поднима́ться тяжело́, спуска́ться легко́
б) прям.; перен. поднима́ться/подня́тьсясу тезгә кадәр менде — вода́ подняла́сь до коле́н
чын сәнгать әсәрләре дәрәҗәсенә менү — подня́ться до у́ровня произведе́ний настоя́щего иску́сства
в) поднима́ться/подня́ться; распространя́ться/распространи́ться наве́рх (о дыме, запахе, голосе, песне и т. п.)чәнчү күкрәккә, кулбашларына менә — ко́лики поднима́ются до груди́, к плечевы́м суста́вам
2) въезжа́ть, въе́хать || въездолаулар тауга менделәр — подво́ды въе́хали на го́ру
3) влеза́ть/влезть, залеза́ть/зале́зть, забира́ться/забра́ться, взбира́ться/взобра́ться (на дерево, на крышу, на мачту)4) поднима́ться/подня́ться, взлета́ть/взлете́тьюгарыга, биеккә менү — подня́ться (взлете́ть) ввысь
айга менеп, түбән карап, сине күрәсем килә — ( песня) взлете́ть бы на луну́ да, гля́нув вниз, узре́ть тебя́
5) разг. поднима́ться/подня́ться, повыша́ться/повы́ситься (о температуре, цене, зарплате)6) прям.; перен. сади́ться/сесть на кого-л. сесть верхо́матка менү — сесть на коня́; сесть верхо́м на ло́шадь
җилкәсенә менеп атлану — сесть на ше́ю
7) перен. ударя́ть/уда́ритьбашка менде — уда́рило в го́лову ( о спиртном)
8) имеет индив. переводывласть (эш) башына менү — захвати́ть власть
зур дәрәҗәгә менү — дости́чь высо́кого зва́ния (больши́х посто́в); доби́ться большо́й до́лжности
•- менеп җитү
- менеп килү
- менеп төшү
- менү аты -
3 йөгерү
I неперех.1) в разн. знач. бе́гать/бежа́ть || бег; пробе́жкайөгерү тизлеге — ско́рость бе́га
ерак арага йөгерү — бежа́ть на дли́нную диста́нцию
вакыт туктаусыз йөгерә — вре́мя бежи́т безостано́вочно
поезд һаман алга йөгерә — по́езд всё бежи́т вперёд
күзләр китап юлларыннан йөгерәләр — глаза́ бе́гают по стро́чкам кни́ги
иртә саен ишегалдына йөгерергә чыгу — ка́ждое у́тро выходи́ть во двор на пробе́жку
2) в знач. нареч. йөгереп бего́м, бы́стройөгереп аның янына килү — бего́м прибежа́ть к нему́
йөгереп баскычтан менеп китү — бего́м подня́ться по ле́стнице
3) в разн. знач.а) бежа́ть, побежа́тьярдәмгә йөгерү — бежа́ть на по́мощь
таулардан гөрләвекләр йөгерде — с гор побежа́ли ручьи́
җәрәхәтеннән кан йөгерә — из ра́ны бежи́т кровь
б) перен. пробежа́тьбөтен тәнгә кискен салкын йөгерде — по всему́ те́лу пробежа́л о́стрый хо́лод
йөзенә сагыш күләгәсе йөгерде — по лицу́ пробежа́ла тень тоски́
тимерчыбыклар буйлап ток йөгерә — по провода́м бежи́т ток
4)а) убега́ть/убежа́ть, побежа́ть к кому-л.; чему-л. или куда, за кем, за чемиртә саен су буена йөгерү — ка́ждое у́тро убега́ть к ре́чке
доктор чакырырга йөгерү — побежа́ть за до́ктором
китапханәгә йөгерү — побежа́ть в библиоте́ку
б) убега́ть/убежа́ть; забега́ть/забежа́тьурманга йөгерү — забежа́ть в лес
саубуллашмыйча йөгерү — убежа́ть не прости́вшись
5) разбега́ться/разбежа́тьсябуталышып, төрле якка йөгерү — растеря́вшись, разбежа́ться
6) прям.; перен. бе́гатьәрле-бирле йөгерү — бе́гать взад и вперёд (туда́ и сюда́); беготня́
көн-төн хуҗалык эшләре белән йөгерү — день и ночь бе́гать по хозя́йственным дела́м
кызлар артыннан йөгерү — (прост.) бе́гать за де́вушками
•- йөгерә бирү
- йөгерә-йөгерә ару
- йөгерә-йөгерә арып бетү
- йөгерә-йөгерә хәлдән таю
- йөгереп алу
- йөгереп ару
- йөгереп тую
- йөгереп әйләнү
- йөгереп әйләнеп чыгу
- йөгереп бару
- йөгереп барып җитү
- йөгереп барып кайту
- йөгереп барып килү
- йөгереп барып керү
- йөгереп йөргәләү
- йөгереп йөрү
- йөгереп кайту
- йөгереп кайтып керү
- йөгереп качу
- йөгереп керү
- йөгереп кереп китү
- йөгереп килеп
- йөгереп барып
- йөгереп килеп җитү
- йөгереп килеп җыелу
- йөгереп килү
- йөгереп китеп бару
- йөгереп китү
- йөгереп күчү
- йөгереп менү
- йөгереп менеп китү
- йөгереп таралу
- йөгереп таралышу
- йөгереп тору
- йөгереп төшү
- йөгереп төшеп китү
- йөгереп туктау
- йөгерүдән туктау
- йөгереп узу
- йөгереп узып китү
- йөгереп үтү
- йөгереп үтеп китү
- йөгереп чыгу
- йөгереп чыгып китү
- йөгерергә тотыну
- йөгерергә керешү II неперех.1) покрыва́ться, покры́ться чем-л.яшеллек йөгерү — покры́`ться зе́ленью (о лесе, деревьях, земле)
офыкка алсу кызыллык йөгерә — горизо́нт покрыва́ется ро́зово-кра́сным цве́том
тәрәзәгә бәс йөгергән — окно́ покры́то и́неем
чәчләренә ак йөгергән — во́лосы с про́седью
2) перен. в сочет. с некоторыми сущ. имеет индив. переводыйөзенә кызыллык йөгерде — лицо́ (его́) залило́сь (покры́лось) румя́нцем
күзләренә кан йөгергән — глаза́ на́литы кро́вью
III неперех.күңелгә шатлык йөгерде — се́рдце напо́лнилось ра́достью
случа́ться ( о животных)
См. также в других словарях:
шапырылу — 1. Актарылып, берсе өстенә берсе менеп агу (язгы кар сулары тур.) 2. күч. Күпләп, ургылып килү, күмеп ташлау бәлә килсә, шапырылып килә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
